በሞኖማኒያ የቀወሰው መሪ
ጌታቸው ረዳ
(ኢትዮ ሰማይ)
11/16/2021
አብይ አሕመድ በበርካታ የሕሊና ሕመሞች የሚሰቃይ ባለ ብዙ የገጽታ ባሕሪ ፍጡር ነው። አብይ አሕመድ እንደ የበቃ ሰው እና መሪ ሳይሆን አለመታደል ሆኖ የሚያንጸባርቃቸው የልጅነት ባህሪዎቹ አመዝነው ሲከሰቱ ይታዩበታል። ከፍተኛ ስሜታዊነትና የማይጨበጡና ሊሆኑ የማይችሉ የስሜት ንግግሮች በመናገር ሕዝብ ለማሞኘት ሲሞክር ያስታውቃል።
የልታይ ልታይ ባሕሪው ከፍተኛ የመንግሥት ገንዘብ በማባከን ዝናን የመጓጓት ባሕሪ ከማሳየት ጀምሮ በሃይማኖት፤ በሰንደቅዓላማና በነገዶች ላይ ከባድ፤ ከባድ የሆኑ ድፍረቶችና ጉዳቶች እንዲከሰቱ መንገድ በማመቻቸት፤ ሰው የሚያርዱ ፤ የሰው ስጋ የሚበሉ፤ ግበረሰዶም የሚፈጽሙ የታጠቁ ሃይሎች ወደ አገር በማስገባት፤ በገንዘብ እና በሃሳብ በመርዳት (እራሱ የተናገረው ነው)፤ ጉዳት እንዲደርስ የሚፈቅድ አውሬአዊ የሆነ የሕሊና ህመምተኛ ሰው ነው።
ሰይጣናዊ (ኢቭል) የሆነ ባሕሪ ስለተላበሰ፤ ተቀናቃኞቹን በውሸት አስሮ ሕክምና የሚነፍግ ፤ እርጉዝ እናቶች እና “ወተት የሚያጠቡ” እናቶች በፖለቲካ አሳብቦ እስርቤት በማስገባት ‘ህጻናት” ሲቸግሩና ሶያለቅሱ ማየት የሚደሰት በመሆኑ ፤ በሥልጣን በቆየ ቁጥር አደገኛ ገዳይ እየሆነ እንደሚመጣ አያጠራጥርም።
ብዙ አገሮች በቀወሱ መሪዎች ሲመሩ አይተናል። በራሱ መቀወስ ግን አንዳንዱን እጅግ አስገራሚ የሆነ አመራር ሲሰጡ ታይተዋል። ለምሳሌ 4 ታዋቂ መሪዎችን እንመልከት።
አሜሪካዊው አብርሃም ሊንከን በዲፕረሽን (የሕሊና ድብርት) ሲሰቃይ ነበር። እራሱንም ለመግደል የሚዳዳበት ወቅት ነበር (ሥልጣን ላይ እያለ)፤
እንግሊዛዊው ቸርችልም እንዲሁ የሕሊና ቀውስ ደርሶበት ነበር።እራሱም ሲሰማው የነበረውን ስሜትና ጫና ይናገራል።
የጥቁር አሜሪካኖች መሪ ‘ማርቲን ሉተር ኪንግ’ እንዲሁ በሕሊና ድብርት ሲሰቃይ ነበር።አማካሪዎቹ ወደ ሕክምን ሊወስዱት ቢጠይቁትም “አምቢ” ሲል ነበር። ሆኖም እራሱ መታመሙ ቆይቶ አምኗል።
ሌላ፤ እንግሊዛዊትዋ ‘ልዕልት ዳያና’ ናት። እርስዋም እንዲሁ በድብርት ተሰቃይታ እራስዋን እስከመግደል ደርሳ ነበር። በዚህ ቀውስ መያዝዋንም ይፋ አድርጋ መኖርዋን ታስታውሳላችሁ።
እንዲህ ሆኖም እነዚህ መሪዎች በዛው የሕሊና ቀውስ ታመውም እያሉ አስገራሚ ድሎች እና የተለያዩ ዕቀዶችን በማቀድ በርካታ ድሎችን አስገኝተዋል። የአገራችን መሪ ተብየው “ህጻኑ አብይ አሕመድ ግን” በሽታው በጣም በርካታ ስለሆነ ከዚያ በሽታው ለመላቀቅ የሚያደርገው አንድ ነገር “ከቅጠልና ከችግኝ ጋር የሚያደርገው “ተደጋጋሚ ትኩረት” ነው።
ደጋግሞ ቅጠልና ችግኝ ወይንም አዝርእት ላይ ፎቶግራፍ እየተነሳ ተደጋጋሞ የምናየው ምክንያት የሕሊና ቀውስ ነው። የሕሊና ጠበብቶች ይህንን ተደጋጋሚ ቀውስ “Monomania” ይሉታል።
እንደምታውቁት በወለጋም ይሁን በበርካታ አካባቢዎች የአማራ ሰብል ሲቃጠል፤ አማራዎች እንደ እንሰሳ ተጋድመው ሊታረዱ ፈቅዷል።አማራዎችን ያተኮረ ጥቃት የተፈጸመው “አብይ አሕመድ በሚያስተዳድረው እራሱ በሚያዛቸው የመንግሥት ታጣቂዎች ተባባሪነት” ነው። የዩኒቨርሲቲ 21 ልጃገረዶች ታፍነው በኦሮሞ ታጣቂዎች ሲወሰዱ “ውጭ ጋር ሄደው ሊሄዱ ይችላሉ፤ ወይንም ለዝና ብለው ታፍነናል ብለውም ይሆናል…” በማለት የአፈናው ተባባሪ ሆኖ ሲያሾፍ አደምጠናል። አሽከሮቹም፤ የታፈኑት ወደ ወላጆቻቸው ተመልሰዋል፤ ሲሉ አደምጠናል። ይህ ሁሉ ለቀውሰኛው መሪ የባሕሪው መገለጫ ነው።
ይህ ሁሉ ወንጀል ሲፈጸም ፤አገር በጋጠ-ወጥ ጦረኞች ስትፈርስ፤ የሕዝቡን ደህንነት መከላከል የማይችል፤ ሳያሸንፍ አሸንፌአለሁ እያለ ዜጎችን ሲያስፈጅ፤ ይህ የአእምሮ በሽተኛ ሰው በመታመሙ ምክንያቱ አካባቢው ዙርያ ላይ ምን እየሆነ እንዳለ ምንም ሊያሳየው አልቻለም።ይባስ ብሎ በተደጋጋ ችግኝ እና ቅጠል እየጨበጠ ፎቶ በመነሳት እየተፈጸመ ያለው እውነታ አሳንሶ በማየት እራሱን ሲያክምም ይታያል።
የአፍሪካ መሪዎችን በመጋበዝ በዓለም ፊት ለመታየት የሚቃጣው ሁኔታው ጋር የማይሄድ መሽቀርቀር እያሞረው የምናየው፤ የአእምሮ ጤና የውጥረት ውጤቶች ናቸው። “የአእምሮ ህመምተኛ” ተብሎ መጠራት ድክመት መስሎ ስለሚታያቸው፤ ትልቅ ሸክምም ስለሆነ በዚህ ቀውስ የሚሰቃዩ መሪዎች ሊታወቅባቸው አይፈልጉም። ስለዚህም ለሕመማቸው ውጥረት “መሽቀርቀርን” “መዋሸትን” አቅም በላይ “መወጠርን” ማምለጫ ያደርጉታል።
ታዋቂ ገናና መሪዎች በአእምሮ ጤና ሁኔታ የሚሰቃዩ አሉ። እንዳውም የት እንዳየሁት አላስታውሰውም እንጂ ሥልጣን የሚመኙ በሕሊና ቀውስ የሚሰቃዩ ሰዎች ብቻ ናቸው” የሚል አንብቤአለሁ።
“ማኒያ” (ከተለመደው ውጪ) ይላሉ ሊቃውንት “ፈጠራን እና “ለአሰቃቂ ሁኔታ የመቋቋም” ችሎታን ታሳድጋለች፤ ይላሉ። የመንፈስ ጭንቀት ደግሞ እውነታን እና ርህራሄን ይጨምራል” የሚሉም አሉ።
ወጣም ወረደ የአብይ አሕመድ ቀውስ ብዙ አይነት የገጸ ባሕሪ በሽታ ስላለው አንዱን ካንዱ ሲጋጭበት አስቀድሜ የገለጽኩትን “Monomania” በሚባለው የውጥረት ማስታገሻ አንድ ነገር ላይ በማተኮር እራሱን ሲያክም ይታያል። አብይ አሕመድ የዚህ Monomania” በሽታ ማሳያ ነው።
“Monomania” ማለት አንድ ሰው “በአንድ ነገር ብቻ” በማተኮር ጊዜውን ትኩረቱን እዛው ላይ በማተኮር የሚታይ የገጸ ባሕሪ በሽታ ነው። ጤነኛ ሰው ቢሆን ይህ ሁሉ የዘር ጭፍጨፋ፤ስደት፤እልቂት፤ ራሃብና መፈናቀል ባለበት አገር “የስንዴ ማማር ጉብኝት” ላይ በተደጋጋሚ በማሳለፍ ጊዜውን አያሳልፍም።
በተለይ በተጧጧፈ ጦርነት ተዋጊ ጦር እጥረት አለ በሚባልበት ወቅት፤በሺዎቹ በተማረኩበት ጊዜ፤ ልዩ
ሃይሎችንና ወታደሮችን “ችግኝ እንዲተክሉ በማድረግ” “ፓርክ ላይ እየሄደ አበባ እና ቅጠል” በመጨበጥ ፎቶግራፍ ይነሳል።
በሚገርም ሁኔታም አደባባይ ላይ የተከልኳቸው፤ ውሃ ያጠጣሁዋቸው “የሚያማምሩ አባባዎቼን” ሰዎች እየቀነጠሱብኝ ነው፡ ብሎ ለፓርላማ አቤቱታ ማቅረብን የሚያሳየን ክስተት ሰውየው “በጭለማ ድብርት” (ዲፕረሽን) ውጥረት ሲሰቃይ በ “Monomania” ሂደት እራሱን ሲያክምና በችግኝ ላይ “ተደጋጋሚ ንግግሮችን” ሲናገርና ሲያተኩር ያየንብት ምክንያትም ለዚህ ነው። ይህ በሽታ በሳይኪያትሪክ ሊቃውንት እንጂ በመደዴ ታዛቢ አይታወቅም።
ይህ ሁሉ ሲሆን እግዚአብሔርንም ተጠያቂ አድርገው የት እንደተሸሸገም የጠየቁ ዜጎች አሉ። ይህንን አስገራሚ አገላለጽ አንብቡ፡
“እንጨት ቁጭ ብሎ ሰው እየነደደ
ሕግ አዋቂ ቆሞ ሌባ እየፈረደ
አሳ መረብ ጥሎ ሰው እያጠመደ
አንበሳ በጅቦች እየተሳደደ
የእርግቦች ማህጸን ጊንጥ እየጸነሰ
ሰማይ ጭስ አርግዞ እሳት እያፈሰሰ
ሰው እየተጋዘ አውሬ እየነገሰ
ቀሳውስት ተወግዘው ሌባ እየቀደሰ
እምየ ማቅ ለብሳ ልጅ እየደነሰ
ይህ ሁሉ ሲሰራ መላው ጠፍቶን እኛ
እረ ወዴት ገባህ የሰማዩ ዳኛ?”
ሲሉ ዜጎች ጠይቀዋል፡
አመሰግናለሁ።
ጌታቸው ረዳ (ኢትዮ ሰማይ- Ethiopian Semay)
